Το υγρό της μπαταρίας αποτελείται από ένα μείγμα απεσταγμένου νερού Η2Ο και θειικού οξέος H2SO4. Το υγρό αυτό ονομάζεται ηλεκτρολύτης.
Ο ηλεκτρολύτης αντιδρά με τις αρνητικές και θετικές πλάκες της μπαταρίας. Η χημική αυτή αντίδραση παράγει ηλεκτρικά φορτία και κατ’επεκτασήν το ηλεκτρικό ρεύμα της μπαταρίας. Η ειδική πυκνότητα του ηλεκτρολύτη μιας μπαταρίας σε θερμοκρασία 200C και σε κατάσταση πλήρους φόρτισης είναι 1.24-1.28
Ηλεκτρoλύτης μπαταρίας και η λειτουργία του
Εκφόρτιση
Όταν η μπαταρία παράγει ρεύμα και τροφοδοτεί καταναλώσεις, λέμε οτι βρίσκεται σε κατάσταση εκφόρτισης. Σε αυτή την φάση ο ηλεκτρολύτης αντιδρά με τις ενεργές πλάκες και :
- Το υλικό των θετικών πλακών απο υπεροξείδιο του μολύβδου PbO2 μετατρέπεται σε θειικό μόλυβδο PB SO4
- Το υλικό των αρνητικών πλακών από σπογγώδη μόλυβδο Pb μετατρέπεται σε θειικό μόλυβδο PB SO4 και συγχρόνως έχουμε την παρουσία νερού Η2Ο. H παρουσία νερού μειώνει την πυκνότητα του ηλεκτρολύτη.
Φόρτιση
Όταν η εκφορτισμένη μπαταρία τροφοδοτηθεί με ρεύμα αντίθετης φοράς , οι χημικές αντιδράσεις που συμβαίνουν είναι ακρίβως οι αντίθετες. Τότε λέμε οτι βρίσκεται σε κατάσταση φόρτισης. Σε αυτή την φάση ο ηλεκτρολύτης αντιδρά με τις ενεργές πλάκες και :
- Το υλικό των θετικών πλακών απο θειικό μόλυβδο PB SO4 μετατρέπεται σε υπεροξείδιο του μολύβδου PbO2
- Το υλικό των αρνητικών πλακών από θειικό μόλυβδο PB SO4 μετατρέπεται σε σπογγώδη μόλυβδο Pb και συγχρόνως έχουμε έκλυση υδρογόνου Η2, Οξυγόνου Ο, και παραγωγή θειικού οξέος H2SO4 πού αυξάνει την πυκνότητα του ηλεκτρολύτη.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Μην ανοίγετε ΠΟΤΕ μπαταρίες μολύβδου – οξέος οι οποίες δεν έχουν βαλδίδες – πώματα. Το οξυ (ηλεκτρολύτης) είναι επικίνδυνο και εξαιρετικά βλαβερό. Αν έρθει σε επαφή με το δέρμα και μάτια προκαλεί σοβαρά εγκαύματα. Σε περίπτωση επαφής, πλυθείτε με άφθονο νερό και ζητήστε ιατρική βοήθεια. Αν το οξύ έρθει σε επαφή με ρούχα θα τα καταστρέψει.
Το ειδικό βάρος των υγρών της μπαταρίας μεταβάλεται συνεχώς. Είπαμε πως η ειδική πυκνότητα του ηλεκτρολύτη μιας μπαταρίας σε θερμοκρασία 200C και σε κατάσταση πλήρους φόρτισης είναι 1.24-1.28. Ας δούμε τι σημαίνει αυτό στην πράξη για την κατάσταση φόρτισης της μπαταρίας.
Πυκνότητα Ηλετρολύτη σε 20oC | 1.28 | 1.23 | 1.2 | 1.17 | 1.14 | 1.11 |
Κατάσταση φόρτισης | 100% | 75% | 50% | 25% | πολύ λίγη ισχύς | εντελώς εκφορτισμήνη μπαταρία |
Από τα παραπάνω γίνεται αντιληπτό , πως όταν η μπαταρία ενός οχήματος δεν φορτίζεται (πχ ακινησία οχήματος) αυτοκαταστρέφεται. Ο θειικός μόλυβδος ενώνεται με το νερό και δημιουργεί μια λευκή ένωση η οποία “κάθεται” επάνω στις πλάκες, και τις απομονώνει απο τον ηλεκτρολύτη. Αυτό λέγεται θειίκωση. Όσο περισσότερο μένει η μπαταρία σε ακινησία τόσο παχαίνει αυτό το στρώμα και καταστρέφει την μπαταρία.
Πάγωμα ηλεκτρολύτη
Όταν η μπαταρία είναι πλήρως φορτισμένη ο ηλεκτρολύτης αντέχει στις χαμηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος. Όταν η μπαταρία είναι εκφορτισμένη, ο ηλεκτρολύτης παγώνει εύκολα και καταστρέφεται. Η καλύτερη προστασία της μπαταρίας στο κρύο είναι η 100% φόρτισή της.
Kατάσταση φόρτισης | 0% | 0% | 0% | 20% | 40% | 60% | 80% | 100% | 105% |
Πυκνοτητα ηλεκτρολυτη | 1 | 1.04 | 1.08 | 1.12 | 1.16 | 1.2 | 1.24 | 1.28 | 1.32 |
Αντοχή σε Θερμοκρασία | 0ΟC | -2ΟC | -5ΟC | -10ΟC | -18ΟC | -30ΟC | -47ΟC | -68ΟC | -73ΟC |
Από τα παραπάνω αντιλαμβάνεται κανείς, πως το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε για να είναι η μπαταρία του οχήματός μας σε καλή κατάσταση, είναι η σωστή φόρτιση. Μια μπαταρία που φορτίζεται τακτικά θα αργήσει να πάθει θειικωση, και θα αντέχει περισσότερο στις χαμηλές θερμοκρασίες.